Jesienią 1943 stało się jasne, że Polska nie zostanie wyzwolona spod okupacji niemieckiej przez wojska aliantów zachodnich, lecz zajęta przez Armię Czerwoną.
Pomoc ze strony ZSRR - "Plan Burza"
Plan „Burza” zakładał opanowanie Warszawy przez powstańców i przywitanie Armii Radzieckiej w roli gospodarza; nadzieja na akceptacje rządu londyńskiego przez Sowietów.
„Współpraca z Armią Czerwoną układała się poprawnie. Tragedia rozpoczynała się po zakończeniu działań zbrojnych - oficerowie AK byli aresztowani, przez NKWD zaś oddziały rozbrajane lub włączane do armii Berlinga.”
Decyzja o rozpoczęciu powstania
22 lipca 1944 gen. Komorowski zakomunikował swojemu sztabowi decyzję o podjęciu walki z Niemcami w Warszawie. Głównym pomysłodawcą był jednak gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”. Kulickiemu bardzo zależało na zajęciu Warszawy przez AK, zanim zjawią się w niej Rosjanie.
Po podjęciu decyzji o powstaniu w Warszawie do ustalenia pozostawał tylko termin jego wybuchu.
„Gen. Bór-Komorowski po konsultacji z szefem sztabu gen. Pełczyńskim, szefem operacji gen. Okulickim, komendantem okręgu płk. Chruścielem i delegatem rządu na kraj Janem Jankowskim podjął decyzję o rozpoczęciu powstania w Warszawie o godz. 17:00 następnego dnia - 1 sierpnia 1944."
Przebieg powstania
Dzień 1
Godz. 7.00 – łączniczki alarmowe otrzymują rozkaz Komendanta Okręgu Warszawskiego AK płk. dypl. Antoniego Chruściela „Montera” o ustaleniu Godziny „W” na 1 sierpnia, godzina 17.00.
Dzień 17
17 sierpnia nieprzyjaciel prowadzi silny ostrzał Starego Miasta, burząc kamieniczki.
Dzień 31
31 sierpnia, w nocy z 30 na 31 sierpnia Powstańcy podejmują próbę połączenia Śródmieścia ze Starym Miastem.
Dzień 39
8 września, podczas zawieszenia ognia kilka tysięcy cywilów dobrowolnie opuszcza Warszawę. Od rana trwa silny napór nieprzyjaciela na Śródmieście Północ. Wróg usiłuje wedrzeć się w głąb dzielnicy od strony Nowego Światu i Królewskiej.
Dzień 63
2 października, od godz. 5.00 obowiązuje zawieszenie broni. Do godz. 19.00 Warszawę opuszcza ok. 16 tys. mieszkańców. Po dwóch dniach ewakuacji w Śródmieściu pozostaje nadal ponad 80 proc. ludności cywilnej.
Jestem przekonany, że etos powstania warszawskiego
nie kieruje narodowej wyobraźni w stronę apologii romantycznej klęski. Etos powstania
warszawskiego buduje współczesne poczucie służby, współczesne poczucie skromności Szarego
Szeregu, bezwarunkowego poświęcenia własnych spraw na rzecz wolności wspólnej.
-
Bronisław Komorowski
Skutki powstania
Przegrane powstanie niosło za sobą wiele konsekwencji i negatywnych skutków, jednak miało też trochę pozytywnych.
Pozytywne
Pozytywnymi stronami powstania głównie to że jest momentem przełomowym w tradycji powstań Polaków i to że jest to jedno z nielicznych powstań w Europie w którym społeczność potrafiła zrobić taki wielki zryw i walczyć ku wyzwoleniu swojej ojczyzny.
Negatywne
- po upadku powstania wiele ludzi trafiło do obozów koncentracyjnych
- wiele ludzi zginęło
- Hitler kazał zrównać Warszawę z ziemią
- w efekcie upadku powstania w znacznym stopniu obniżył się potencjał Polskiego Państwa Podziemnego i Delegatury Rządu na Kraj oraz Armii Krajowej, które nie zdołały zapobiec planom politycznym Stalina w stosunku do powojennej Polski.
Tak, właśnie to, że to już spokój. Koniec. Po
wszystkim. Dwieście tysięcy ludzi leży pod gruzami. Razem z Warszawą.
- Miron
Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego
Galeria zdjęć
